دیشب خیلی اتفاقی در پلاس با موجودی هم کلام شدم که نه می فهمید چی داره می گه و نه چی دارن بهش می گن. در نهایت برای آرامش خودم هم که بود پستشو میوتش کردم و خلاص. امروز رفتم تو کامنتاش که یه بار دیگه ببینم اصلاً چی بهش گفتم که انقدر برآشفته.
ذهنمو خیلی درگیر کرده بود.
دیدم بعله ... چه خبره... چه گریبانی پاره فرموده ...
من در قدر فهم خودم ایراد نگارشی اش رو گرفته بودم (کاری که اکثراً برای دوستان و همکارانم می کنم) و او به قدر سطح درک خودش رنجیده و معترض شد.
نوشته بود:
"توی صف عابر بانک بودم و جلوم یک مادر با پسری حدودن ده ساله بودن که پسره اصرار کرد که بذار من دکمه ها رو بزنم. مادر هم گفت نمیشه و این آقا منتظره، منم گفتم خانوم عجله ندارم، بذارید بزنه دوست داره.همین که رمز زد و منوی اصلی اومد، موبایل خانومه زنگ زد و با دست به پسره اشاره کرد اینو بزن. پسره یهو پرسید کدوم رو گفتی؟انتقال Vejjeh؟
یهو تمام غلط املایی گیرهای پلاس در لحظه اونجا جلوی چشمم ظاهر شدن که دارن پسره رو محاکمه صحرایی میکنن :)))"
بعد هم در اولین کامنت نوشته بود: سوتی اینجوری باحالتر از نگارشیه :))
نوشتم: يعني غلط نگيريم ديگه؟؟؟ * حدوداً !!!
(کاملاً بی منظور بود اما جنگ شروع شروع شد؛ فکر نمی کردم انقدر مدعی باشه)
نوشت: چه اعتماد به سقفی !
(جا خوردم یه کم اما زدم به سمت مسخره بازی)
نوشتم: اووووه من يكي در اين فقره خاصه از كوتاه نيامدگانم.
نوشت: "پس اگر انقدر به این موضوع علاقه دارید راجع بهش تحقیق و مطالعه هم بد نیست".
نوشتم: مي دونم در رسم الخط جديد چه افاضاتي هست؛ اما كلا نگراني از جاييه كه با غلط نويسي هميني هم كه داريم به فنا بره؛ وگرنه اون بچه كه مسير طبيعي خودشو تو خوندن طي كرده و شيرين هم بود
نوشت: "افاضات رسم الخط جدید؟! واقعن چه اعتماد به نفسی که به نظر این همه اسم و رسم دار نگارش فارسی که عقیده دارند حدودا نوشته نشه میگید افاضات :))"
نوشتم: متاسفانه يا خوشبختانه رشته تحصيلي ام بي ربط نيست؛ ضمن اينكه همه جاي دنيا مدت زماني رو پيشنهاد مي دن كه پيشنهادهاي اصلاحي در جامعه امتحان خودشو پس بده بعد ابلاغ رسمي مي كنن؛ اما اينجا با مقوله زبان، رسم الخط و واژه سازي شبيه بازي زو رفتار مي شه؛ اول يار كشي مي كنن بعد هر كي زورش چربيد حرف حرف همون ميشه؛ تا حالا ديد جايي ابلاغيه رسم الخط فارسي؟ من كامل ترين كتاب رو كه با ذكر دلايل و مثال ديدم و خوندم كتاب شيوه نگارش مرتضي كاخي بوده. به هر حال ببخشيد كامنت من با موضوع يادداشت شما همراه نبود.
فکر می کردم تموم کنه ماجرا رو؛ اما نکرد. ادامه داد:
"چون رسم الخط واحدی ابلاغ نشده، آدمها بر اساس استدلال اساتید مختلف و صاحب نظران [نظرات] اونی که به نظرشون منطقی تر میاد رو انتخاب میکنن و در طی زمان ممکنه با دلایل مختلف تغییری بکنه. چیزی که خیلی زیاد در مورد کلمات تنوین دار دیده میشه اینه که با کلمه عربی مشکل دارند همه و کمتر کسی وجود داره از نویسندگان فارسی زبان بخواد از حدودا استفاده کنید. یا بحث بر سر حدودن بوده یا 'در حدود' یا اصلن معادلی غیر عربی؛ حالا شما اصرار بر حدودا دارید و بقیه نظرات رو افاضات میدونید".
براش یک عدد شبدر فرستادم و خوابیدم. اما قبلش هم رفتم که مطمئن بشم، کسانی امثال فرشیدورد، کزازی، نجفی، کاخی، آشوری در مورد تنوین نصب در نگارش فارسی چی گفتند.
صبح دیدم ایمیل اومده نوشتن: خداییش ارزششو داره؟
بعد از روی فضولی رفتم ببینم "چی ارزششو داشته و من بی ارزشش کردم" ؛ دیدم اینو نوشته با یک جمله بندی که من یکی نفهمیدم چی گفته:
"سوال همیشگی من ازدوستان که چه علاقه ای به این کار و توهین به سایرین بر مبنای شنیده ها یا خوانده ها یا حتی رشته دانشگاهیتون دارید؟ مشکلی که حداکثر پنج سال دیگه وجود نخواهد داشت به یمن پیشرفت هوش مصنوعی و پردازش زبان. بعد اکثر این دوستان ملانقطی [احتمالا منظورش ملا لغتی بوده] مشهور پلاس (اصلن منظورم شخص خانوم سحر [حتی اسم اکانت پلاس منو اشتباه نوشته؛ سحوری نه سحر] نیست از زیر پستهای حاوی نفرت نژادی/دینی/جنسیتی سوت زنان عبور میکنند و یادشون میره اونجا باید تذکر بدن. انگار همه مشکلات ما فارسی زبانان نیم فاصله است!
هی وای من
توبه داد منو به نیم شبی واقعاً.
آخرش هم نفهمیدم من چه توهینی کردم و نیم فاصله این وسط چی می گفت.
پ ن:
** فرشيدورد، خسرو، عربي در فارسي، انتشارات دانشگاه تهران، 1373 هـ.ش.
** داریوش آشوری درکتاب "داستان تنوین" در پرسه‌ها و پرسش‌ها. تهران: نشر آگه، ۱۳۸۹
" این شیوه مشکلی را حل نمی کندو تنها برابهام خط فارسی می افزاید، زیرابانشانه های سنتی می توان اصل عربی بودن کلمات و نقش قید سازی آنهارا درجمله ها بازشناخت اما با این شیوه تازه(گذاشتن حرف ن بجای تنوین) ، چیزی می شود شبیه هر "ن" پایانیِ دیگردرخط وزبان فارسی .
داریوش آشوری اضافه می کنه که: "راهِ حلِ درستِ مسأله نه تغییرِ شکلِ نگارشی قیدساز از [-اً] تنوین عربی به [-ن]- فارسی، بلکه بازگشت به ساختارِ درست و سالمِ ساختمانِ قید در زبانِ فارسی ست. یکی از راه‌هایِ آن ، یادآوریِ دو باره‌یِ واژه‌هایِ فارسی ست که واژهایِ عربی‌تبار با ساختارِ دستوریِ عربی جایِ آن‌ها را گرفته اند. برایِ مثال، می‌توان به یاد آورد که به جایِ «تقریباً» کم- و- بیش و کمابیش را داریم، به جایِ «عمیقاً» ژرف، به جایِ «حقیقتاً» به‌راستی، به جایِ «لزوماً» ناگزیر، به جایِ «دفعتاً» ناگهان، به جایِ «تدریجاً» رفته- رفته، و بسیار نمونه و مثالِ دیگر. همچنین می‌توانیم عادت‌هایِ دیرینه را کنار بگذاریم و با واژه‌هایِ عربی‌تبار همچون واژه‌هایِ پذیرفته شده‌یِ فارسی رفتار کنیم و به قاعده‌یِ درستِ فارسی از آن‌ها قید بسازیم، چنان که نویسندگانِ فارسی در سده‌هایِ آغازین می‌کردند. برایِ مثال، به جایِ «تقریباً» بگوییم «به‌تقریب» یا ظاهراً/ به‌ظاهر، سریعاً/ به‌سرعت، دقیقاً/ به‌دقّت، ابداً/ تا ابد، تدریجاً/به‌تدریج، و جز آن‌ها. بنا بر این، خنده‌دار است که از گاه «گاهاً» بسازیم و آنگاه آن را «گاهن» بنویسیم.
صورتِ قیدیِ گاه «گهگاه» است یا «هرچند گاه» یا همان خودِ «گاه»، و در زبانِ گفتار «گاه‌گُدار»، و نه هرگز «گاهن»! در یک سده‌یِ اخیر، با رو کردنِ نثرِ فارسی به ساختارِ اصلیِ دستوری فارسی و دوری از کاربردِ دستورِ عربی ، کاربردِ تنوین در نثرِ فارسی پیوسته رو به کاهش داشته است، امّا عادت‌هایِ دیرینه همچنان عداه ای را سرِ پا نگاه داشته است."
** ابوالحسن نجفی در کتاب "غلط ننویسیم" :
" تنوین قیدساز مخصوص کلمات عربی است و الحاق آن به واژه‌های فارسی یا به واژه‌های مأخوذ از زبان‌های فرنگی غلط است. از استعمال ترکیب‌هایی چون دوماً،جاناً،گاهاً، ناچاراً، تلفناً، تلگرافاً و نظایر این‌ها بایدمطلقاً (بطور مطلق) پرهیزکرد".
** قسمتی ازحکم فرهنگستان زبان وادب فارسی درمورد تنوین:
آوردن تنوین (درصورتى‌که تلفّظ شود) در نوشته‌هاى رسمى و نیز در متون آموزشى الزامى است. تنوین به صورت‌هاى زیر نوشته مى‌شود:
تنوین نصب: در همه‌جا به‌صورت «اً/ ـاً» نوشته مى‌شود:
واقعاً، جزئاً، موقتاً، عجالتاً، نتیجتاً، مقدمتاً، طبیعتاً، عمداً، ابداً
تبصرهٔ 1: کلمه‌هاى مختوم به همزه، مانند جزء، استثناء، ابتداء، هرگاه با تنوین نصب همراه باشد، همزهٔ آن‌ها روى کرسى «ى» مى‌آید و تنوین روى «الف» بعداز آن قرار مى‌گیرد: جزئاً، استثنائاً، ابتدائاً.
تبصرهٔ 2: تاء عربى «ة/ ـة»، اعم از آنکه در فارسى به‌صورت «ت» یا «ه/ ـه» (هاى غیرملفوظ) نوشته "یا" تلفّظ شود، در تنوین نصب، بدل به «ت» کشیده مى‌شود و علامت تنوین روى الفى قرار مى‌گیرد که پس از «ت» مى‌آید، مانند نتیجتاً، موقتاً، نسبتاً، مقدمتاً، حقیقتاً؛
** هشدار دکتر کزازی درباره اشتباه های زبانی
"در متن‌های رسانه‌ای چندی است می‌بینم که تنوین در وام‌واژه‌های تازی به جای آنکه با نشانه ویژه این هنجار زبانی نوشته شود با حرف «ن» در این متن‌ها به نگارش درمی‌آید. خواست‌مان از تنوین در این نمونه همان است که آن را «تنوین نصب» می‌نامند... برای نمونه «واقعا» که باید با الفی که دو خط بر بالای آن نهاده شده است، نوشته بشود با «ن» نوشته می‌شود. شاید کسی بگوید این شیوه نگارش خواندن واژه را آسان‌تر خواهد کرد. اما واژه‌هایی از این‌گونه در زبان پارسی، واژه‌هایی هستند که چنان کاربرد گسترده‌ای یافته‌اند که بسیار دور می‌نماید کسی با آن‌ها آشنا نباشد و در خواندن‌شان با دشواری روبه‌رو بشود. چاره کار دست یازیدن به این‌گونه نابهنجاری‌های دبیرگی (رسم‌الخط) نیست؛ چاره در آن است که به جای این‌گونه واژگان یا به جای هر واژه‌ای دیگر از واژه‌های پارسی بهره ببریم. برای نمونه به جای «واقعا» می‌توانیم از واژه «به راستی» بهره بجوییم".
